รักษาแมวเป็นนิ่ว (Kidney Stone Treatment in Cats)

แมวเป็นนิ่ว คือ การเกิดการสะสมของตะกอนและแร่ธาตุที่ทำให้เกิดเป็นก้อนนิ่วในแมว ซึ่งแมวเกิดเป็นนิ่วได้ในในไต ท่อไต กระเพาะปัสสาวะ ท่อปัสสาวะ นิ่วในแมวสามารถเกิดขึ้นได้ทุกเพศทุกวัย ทุกสายพันธุ์ การรักษาแมวเป็นนิ่วขึ้นอยู่กับชนิดของนิ่ว เช่น นิ่วที่เป็นด่างและเป็นกรด อวัยวะที่เกิดนิ่ว ขนาดของก้อนนิ่ว

โรงพยาบาลรักษาแมวของ รพส โรงพยาบาลสัตว์ ดารินรักษ์ ให้บริการรักษาแมวที่เป็นนิ่วที่เกิดจากสาเหตุต่างๆ โดยหมอรักษาแมวเป็นนิ่วผู้มีประสบการณ์ พร้อมเครื่องมือเอกซ์เรย์ (x-ray) และอัลตร้าซาวด์ (ultrasound) ระบบดิจิตอลที่ทันสมัยที่ช่วยในการวินิจฉัยโรคนิ่วในแมวได้

รักษาแมวเป็นนิ่ว

098-642-2479 @darinhospital

ประเภทของนิ่วในแมว

นิ่วในแมว คือ ก้อนของตะกอนและแร่ธาตุที่สะสมอยู่ในอวัยวะภายในร่างกายแมว ซึ่งในที่นี้จะกล่าวถึงนิ่วที่กระเพาะปัสสาวะ และท่อปัสสาวะ (ท่อนี้คือท่อที่ต่อจากกระเพาะปัสสาวะออกมาที่อวัยวะเพศ หรืออาจเรียกว่า ท่อฉี่) นิ่วในแมวแบ่งเป็นกลุ่มหลักๆ ตามชนิดของสารประกอบในก้อนนิ่ว ได้แก่

นิ่วสตรูไวท์ (Struvite) หรือ Magnesium Ammonium Phosphate
- มักเกิดในแมวอายุ 4-7 ปี
- แมวอ้วน แมวกินน้ำน้อย แมวที่มีปัสสาวะเป็นด่าง จะมีความเสี่ยงมากขึ้น
นิ่วแคลเซียมอ็อกซาเลท (Calcium Oxalate)
- เป็นนิ่วที่มักพบในแมวเพศผู้มากกว่าเพศเมีย
- อายุเฉลี่ยของแมวที่พบมักอยู่ที่ช่วง 7 ปี และแมวเพศผู้อายุมากกว่า 7 ปี มีโอกาสพบได้สูง
- แมวที่ปัสสาวะเป็นกรดมักมีความเสี่ยงมากกว่า
- มักพบในแมวพันธุ์ขนยาวมากกว่า
นิ่วชนิดอื่น ๆ เช่น นิ่วยูเรต นิ่วแซนทีน นิ่วซิลิกา นิ่วจากไหมเย็บแผล เป็นต้น

ประเด็นสำคัญคือ นิ่วแต่ละชนิดจะมีระบาดวิทยาที่เปลี่ยนแปลงไปตามสถานที่และช่วงเวลา ขึ้นกับสายพันธุ์แมว อาหารที่แมวกิน วิธีการเลี้ยงของช่วงเวลานั้นๆ หรือพูดง่ายๆ คือ เมื่อเวลาผ่านไป ชนิดของนิ่วที่พบได้บ่อยในแมวแต่ละพื้นที่หรือแต่ละประเทศจะไม่เหมือนเดิม และไม่เหมือนกัน วิธีการรักษาก็จะแตกต่างกันตามไปด้วย

แมวเป็นนิ่ว เกิดจากอะไร?

แมวเป็นนิ่วเกิดจากอะไรได้บ้าง? แมวที่เป็นนิ่วเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น ประเภทของอาหารที่ให้แมวกิน แมวกินน้ำน้อย การที่แมวอั้นฉี่ การติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ หรืออาจเกิดขึ้นจากพันธุกรรม

การบริโภคอาหารที่ไม่เหมาะสม อาจเกิดสารตกค้างและสะสมในกระเพาะปัสสาวะ สามารถทำให้แมวเป็นนิ่วจากอาหารที่กินได้ เช่น อาหารที่มีปริมาณแคลเซียม ฟอสฟอรัส อ็อกซาเลท แมกนีเซียม โซเดียม หรือโพแทสเซียมสูง สามารถทำให้เกิดการสะสมของออกซาเลตและสตรูไวท์ในกระเพาะปัสสาวะและเกิดนิ่วในแมวได้(อาหารแต่ละชนิดก็จะทำให้เกิดนิ่วได้แตกต่างกัน) นอกจากนี้อาหารที่ทำให้ค่า pH ของน้ำปัสสาวะมีความเป็นกรด ก็สามารถส่งผลให้เกิดนิ่วแคลเซียมอ็อกซาเลตได้

ปัจจุบันอาหารสำเร็จรูปที่มีคุณภาพจะควบคุมปริมาณของสารเหล่านี้ แต่หากเจ้าของมีการให้อาหารพิเศษเพิ่มเติม เช่น ขนมแมวเลีย หรือ อาหารคน เช่น ผักโขม ผักคะน้า ที่มักจะมีค่าอ็อกซาเลตสูง ก็อาจเพิ่มความเสี่ยงการเกิดนิ่วในแมวได้

แมวที่กินน้ำน้อยจะทำให้ปัสสาวะข้น ทำให้เกิดปัญหา Hyperuricosuria ส่งผลให้แมวเป็นนิ่วได้ง่ายขึ้น ซึ่งแมวตัวผู้จะมีความเสี่ยงต่อการเป็นนิ่วมากกว่าแมวตัวเมีย แมวควรกินน้ำประมาณ 40-60 ml./วัน ต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม เช่น แมวหนัก 3 กิโลกรัมควรกินน้ำ 120-180 ml./วัน

ปัญหาแมวกินน้ำน้อย อาจเกิดมาจากพฤติกรรมเฉพาะตัว รสชาติของน้ำ อุณหภูมิของน้ำไม่เหมาะสม ทำให้แมวไม่อยากกินน้ำ หรือบางช่วงที่แมวป่วยซึมจะไม่ยอมกินน้ำและอาหาร ก็อาจทำให้เกิดนิ่วตามมาได้ ดังนั้น เมื่อพบว่าแมวป่วยด้วยโรคใดๆก็ตาม อย่านิ่งนอนใจ และอย่าลืมอีกโรคที่รอตามมา นั่นคือ นิ่ว

การที่แมวอั้นฉี่ ไม่ปัสสาวะ ไม่ว่าจะสาเหตุอะไรก็ตาม เช่น ห้องน้ำไม่พอ ห้องน้ำไม่สะอาด อาการป่วย เหล่านี้จะสามารถทำให้แมวเป็นนิ่วได้ การแมวที่แมวไม่ฉี่เมื่อปวดฉี่จะส่งผลให้เกิดปัญหา Crystalluria การสะสมของผลึกสารประกอบในกระเพาะปัสสาวะ นำไปสู่ปัญหาการเกิดก้อนนิ่วในแมว

การที่แมวติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ เช่น Escherichia coli หรือ Staphylococcus spp.สามารถทำให้เกิดกระเพาะปัสสาวะอักเสบในแมว ค่า pH ในน้ำปัสสาวะเกิดการเปลี่ยนแปลง และส่งผลให้มีการสะสมของสารที่สามารถก่อให้เกิดนิ่วในแนว

แมวบางสายพันธุ์แมวมีโอกาสสูงที่จะเกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะสูง โดยเฉพาะถ้าไม่ได้ควบคุมอาหารและการบริโภคน้ำอย่างถูกต้อง เช่น แมวพันธุ์ Persian, Maine Coon, British Shorthair Scottish fold แมวไทย เป็นต้น

แมวเป็นนิ่ว มีอาการอย่างไรบ้าง

โดยทั่วไปแล้ว แมวเป็นนิ่วจมีอาการที่สังเกตได้ เช่น แมวฉี่เป็นเลือด แมวฉี่บ่อยมากผิดปกติ เข้าห้องน้ำนาน แต่ไม่มีปัสสาวะออกมา ร้องเวลาฉี่ มีลักษณะปวดเบ่ง แต่ปัสสาวะขัด แมวฉี่ไม่ออก ฉี่ผิดที่ (เนื่องจากแมวพยายามที่จะเบ่งปัสสาวะแต่ปัสสาวะไม่ออก) มีอาการซึม แมวบางตัวอาจมีน้ำลายไหล

รักษาแมวเป็นนิ่ว (Cystic Calculi Treatment in Cats)

อาการแมวเป็นนิ่วเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ การรักษานิ่วในแมวขณะที่ยังเป็นก้อนเล็กจะทำได้ง่ายกว่า ถ้าทิ้งไว้นาน นิ่วจับตัวเป็นก้อนใหญ่ขึ้น จำเป็นต้องทำการผ่าตัดนิ่วออกจากกระเพาะปัสสาวะแมว โดยหลักการแล้วจะแบ่งการรักษาเป็นทางยา และทางหัตถการ เช่น ผ่าตัด สวนท่อฉี่ ส่องกล้อง เป็นต้น หรืออาจใช้วิธีการทั้งสองแบบควบคู่กันไป

โรงพยาบาลสัตว์ดารินรักษ์ มีให้บริการรักษาแมวที่เป็นนิ่วที่เกิดจากสาเหตุต่างๆ โดยหมอรักษาแมวเป็นนิ่วผู้มีประสบการณ์ พร้อมเครื่องมือเอกซ์เรย์ (x-ray) และอัลตร้าซาวด์ (ultrasound) ระบบดิจิตอลที่ทันสมัยช่วยในการวินิจฉัยโรคนิ่วในแมวได้

รักษาแมวเป็นนิ่ว

098-642-2479 @darinhospital

การรักษาแมวเป็นนิ่ว

ขั้นตอนแรกคือการหาชนิดและตำแหน่งของนิ่ว สัตวแพทย์ที่รักษานิ่วแมวจะใช้เครื่องเอกซเรย์แมว (cat x-ray) ตรวจหานิ่วชนิดสตรูไวท์ที่ขนาดมากกว่า 3 มิลลิเมตร ซึ่งสามารถสังเกตเห็นได้ หากเป็นก้อนนิ่วที่ขนาดน้อยกว่า 3 มิลลิเมตร อาจต้องตรวจด้วยวิธี double contrast ส่วนนิ่วชนิดแคลเซียมอ็อกซาเลตจะมีความทึบรังสีมาก ดังนั้น การตรวจด้วยวิธี x-ray ถือเป็นวิธีการตรวจที่ดี และสามารถเห็นก้อนนิ่วได้ชัดเจน นอกจากนี้การตรวจนิ่วโดยใช้เครื่องอัลตร้าซาวด์แมว (cat ultrasound) ก็สามารถตรวจพบการมีอยู่ของก้อนนิ่วประเภทอื่นได้เช่นกัน

วิธีการอื่นๆ ที่ใช้ประกอบในการวินิจฉัย ได้แก่ การตรวจผลึกของก้อนนิ่วที่ปนมากับปัสสาวะ การตรวจค่า pH ของน้ำปัสสาวะ รวมทั้งการซักประวัติก็อาจพบว่าแมวที่เคยเป็นนิ่วมาแล้วจะสามารถเป็นนิ่วชนิดเดิมกลับมาได้อีก

หลังจากได้รับการวินิจฉัยแล้ว หมอรักษาแมวอาจให้ยาสลายนิ่วสำหรับละลายนิ่วบางชนิด โดยให้ยาแก้อักเสบและยาปฏิชีวนะตามความเหมาะสม ในบางตัวจะต้องทำการเพาะเชื้อเพื่อดูความไวและความเหมาะสมในการใช้ยาฆ่าเชื้อในการรักษา

นิ่วแมวบางชนิดต้องทำการผ่าตัด หรือในกรณีที่นิ่วมีขนาดใหญ่หรืออยู่ในตำแหน่งที่สำคัญ อาจต้องทำการกำจัดนิ่วแมวโดยใช้วิธีการผ่าตัดเปิดกระเพาะปัสสาวะ (Cystotomy) เพื่อเอาก้อนนิ่วออก

เพื่อป้องกันไม่ให้แมวเป็นนิ่วใหม่อีกครั้ง เจ้าของแมวอาจต้องทำการปรับการกินให้แมวกินอาหารสูตรเฉพาะที่ช่วยลดการสะสมของสารต่างๆที่อาจก่อให้เกิดนิ่ว รวมทั้งให้อาหารพิเศษที่ทำให้ค่า pH ของน้ำปัสสาวะไม่เอื้อต่อการเกิดนิ่ว ยกตัวอย่างเช่น นิ่วชนิดสตรูไวท์มักเกิดในแมวที่มีค่า pH ของน้ำปัสสาวะเป็นด่าง (pH>7) ดังนั้น อาหารที่ควรให้เพื่อประกอบการรักษาต้องทำให้ค่า pH ต่ำกว่า 6.4 ซึ่งก็คือ มีความเป็นกรดมากขึ้นจากเดิม และเจ้าของจะต้องให้อาหารแบบนี้ไปเรื่อยๆ เพื่อคงความเป็นกรดอ่อนๆของน้ำปัสสาวะเอาไว้

การดูแลหลังการรักษานิ่วในแมว

หลังจากทำการรักษาแล้ว เจ้าของจะต้องปรับการใช้ชีวิตของแมว เช่น ให้แมวกินน้ำตามปริมาณที่เหมาะสมอย่างสม่ำเสมอ ปรับสูตรอาหารให้เหมาะสมสำหรับแมวที่เป็นนิ่ว งดให้อาหารบางประเภทสำหรับแมวกลุ่มเสี่ยง หากยังมีปัญหาเรื่องพฤติกรรมการฉี่ ก็ต้องแก้ปัญหาในส่วนนั้นต่อไป

ที่สำคัญ ควรพาแมวไปตรวจสุขภาพเป็นประจำที่โรงพยาบาลสัตว์ที่รักษานิ่วในแมว เพื่อตรวจดูผลของการรักษานิ่วแมว และอาจต้องมีการ x-ray แมวซ้ำตามโปรแกรมที่สัตวแพทย์นัด เพื่อประเมินโอกาสที่จะเกิดนิ่วแมวอีกครั้ง

โรงพยาบาลสัตว์ ดารินรักษ์ (Darin Animal Hospital)

214 ซ.ประเสริฐมนูกิจ 29 แยก 10 (รามอินทรา 14) แขวงจรเข้บัว ลาดพร้าว กรุงเทพฯ 10230

098-642-2479 @darinhospital